INFORMACJA PRAWNA

dotycząca obowiązku przystąpienia do systemu kaucyjnego

(stan prawny na dzień 23 lipca 2024 r.)

Niniejsza informacja dotyczy nowego obowiązku dla części przedsiębiorców wprowadzonego w nowelizacji ustawy z dnia 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 927 z późn. zm., dalej jako: „Ustawa”). Ze względu na obszerność wprowadzonych do Ustawy zmian, w informacji wskazujemy wyłącznie na najważniejsze zagadnienia.

Zgodnie z art. 44 Ustawy zakres obowiązków zależy od powierzchni punktów sprzedaży, w których przedsiębiorcy oferują produkty będące napojami w opakowaniach na napoje. I tak, jeśli powierzchnia punktów jest:

1. mniejsza niż 200 m² – przedsiębiorca jest zobowiązany do pobierania kaucji za ww. opakowania, zaś dobrowolnie może dołączyć do systemu kaucyjnego i wprowadzić możliwość odzyskania kaucji (ust. 1);
2. większa niż 200 m² – przedsiębiorca jest zobowiązany do pobierania i zwracania kaucji oraz zbierania pustych opakowań i odpadów opakowaniowych (ust. 2);
3. większa niż 2000 m² – poza obowiązkami wskazanymi w pkt b powyżej, przedsiębiorca jest zobowiązany prowadzić na własny koszt selektywne zbieranie odpadów opakowaniowych po produktach w opakowaniach, które znajdują się w ofercie handlowej tej jednostki, według rodzajów opakowań, z których powstały odpady, z wyłączeniem opakowań objętych systemem kaucyjnym (ust. 3).

System kaucyjny został zdefiniowany w art. 8 pkt 13a Ustawy jako system, w którym przy sprzedaży produktów w opakowaniach na napoje jednorazowego albo wielokrotnego użytku, o których mowa w załączniku nr 1a do ustawy, będących napojami, pobierana jest kaucja, która jest zwracana użytkownikowi końcowemu w momencie zwrotu odpowiednio opakowania objętego systemem kaucyjnym albo odpadu opakowaniowego powstałego z opakowania objętego systemem kaucyjnym.

W załączniku nr 1 do Ustawy, do którego odwołuje się powyższa definicja, wskazano następujące opakowania: butelki jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych na napoje o pojemności do trzech litrów, włącznie z ich zakrętkami i wieczkami z tworzyw sztucznych, z wyłączeniem szklanych lub metalowych butelek na napoje, których zakrętki i wieczka są wykonane z tworzyw sztucznych, puszki metalowe o pojemności do jednego litra oraz butelki szklane wielokrotnego użytku o pojemności do półtora litra.

Zgodnie natomiast z art. 40g ust. 2 system kaucyjny jest prowadzony przez tzw. podmiot reprezentujący. Jest to o tyle istotne, że w przypadku przedsiębiorców prowadzących jednostki handlu o powierzchni mniejszej niż 200 m², podmiot reprezentujący jest zobowiązany do zawarcia umowy o przystąpienie do systemu kaucyjnego z każdym przedsiębiorcą, który się do niego zgłosi. Pozostali przedsiębiorcy mają natomiast obowiązek zawarcia umowy o przystąpienie do systemu kaucyjnego z każdym podmiotem reprezentującym, który się do nich zgłosi, ale symetryczne zobowiązanie spoczywa na podmiotach reprezentujących, które są z kolei zobowiązane do zawarcia umowy z każdym przedsiębiorcą z tej kategorii, który się do nich zgłosi.

Ustawa wprowadza obowiązek osiągnięcia odpowiedniego poziomu selektywnego zbierania odpadów, przy czym począwszy od dnia 1 stycznia 2025 r. będzie to weryfikowane wyłącznie na podstawie danych zebranych w ramach systemu kaucyjnego, zatem nie będzie można spełnić wymogów Ustawy w inny sposób niż poprzez podjęcie współpracy z podmiotem reprezentującym.

Brak dołączenia do systemu kaucyjnego wbrew nakazom Ustawy lub brak osiągnięcia określonego w Ustawie poziomu selektywnego zbierania odpadów będą skutkować nałożeniem na przedsiębiorcę kary finansowej, tzw. opłaty produktowej, której wysokość będzie ustalana indywidualnie dla każdego przedsiębiorcy i oddzielnie dla poszczególnych rodzajów opakowań w odniesieniu do nieosiągniętych wymaganych poziomów selektywnego zbierania opakowań i odpadów opakowaniowych.

Warto zwrócić uwagę także na obowiązek przewidziany dla przedsiębiorców prowadzących jednostki handlu o powierzchni większej niż 200 m²: od dnia 1 stycznia 2025 r. będą oni zobowiązani do dokonywania zwrotu kaucji za przekazane im opakowania bez względu na to, czy produkt został nabyty w ich jednostce.

W razie pytań, wątpliwości lub potrzeby szczegółowego wyjaśnienia poszczególnych elementów ww. obowiązków, Kancelaria pozostaje do Państwa dyspozycji.